Irena Kuczyńska
Szczegóły realizacji wyjątkowego przedsięwzięcia, jakim jest gołuchowski park, ale też życia Jana i Izabeli Działyńskich, możemy poznać dzięki zapiskom, które prowadził Adam Kubaszewski w latach 1854 – 1919.
Dwa tomiki rękopisów : „Dziennik z lat 1854- 1919”, „Notatki z lat 1888 – 1903”,, w imieniu teścia Stefana Łagodzińskiego, przekazał w Ośrodkowi Kultury Leśnej w Gołuchowie Jerzy Szpunt – dyrektor Muzeum Regionalnego w Pleszewie.
Cztery kolejne zbiorki rękopisów : „Pamiętnik 1”, „Pamiętnik 2 (1876 – 1883) „, „Park – opis prowadzonych prac”, „Skorowidz ilustrowany drzew i krzewów swojskich i zagranicznych przyswojonych do nowego klimatu” przekazał Ośrodkowi Kultury Leśnej w Gołuchowie 7 lutego 1997 roku Krzysztof Kieliński z Brzezia, co odnotowano na str 258 książki „Sprawy i ludzie Banku Spółdzielczego w Pleszewie (1862 – 1872 – 1997) autorstwa Marii Piaseckiej i Jana Piaseckiego.
Rękopisy zostały udostępnione na stronie OKL-u w wersji cyfrowej dzięki digitalizacji przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Historyczny zbiór rękopisów składa się z sześciu zeszytów.
Link do rękopisów Adam Kubaszewskiego TUTAJ
Do rezydencji Jana i Izabeli Działyńskich Adam Kubaszewski trafił 1 X 1876 roku i zaczął spełniać marzenia właścicieli o przyzamkowym ogrodzie krajobrazowym. Był architektem ogrodu, planował prace, hodował, prowadził zapiski, publikował artykuły w fachowej prasie, tłumaczył. Na zdjęciu niżej Adam Kubaszewski z żoną (foto OKL Gołuchów).
Na stronie OKL można przeczytać, że w 1880 roku projekt założenia parkowego w Gołuchowie został nagrodzony w Bydgoszczy.
Kubaszewski pracował dla Działyńskich a potem Czartoryskich 50 lat. Jego zapiski są źródłem wiedzy nie tylko o ogrodzie, o pogodzie, o swojej pracy ale też o życiu mieszkańców rezydencji.
W czerwcu 1854 roku napisał, że "hrabia Działyński nabył Gołuchów od Wincentego Kalksteina". W 1888 roku ''planował ogród warzywny". 30 marca 1880 roku "o 1. w południe, rażony paraliżem po raz trzeci, zmarł Jan Działyński" 21 X 1890 roku odnotował, że "padał pierwszy śnieg, pani hrabina spacerowała po parku a potem pojechała do Paryża". 1889 rok - "zakładał plantację w Tursku u Skoraszewskiego" 21 X 1890 - "padał pierwszy śnieg, odbyliśmy z hrabiną spacer po parku" 1891 - "byłem w Dobrojewie pod Wronkami u hrabiny Kwileckiej z książąt Lubomirskich, oznaczyć sad dwumorgowy". 1891 rok - " był książę Radziwiłł z Antonina, zwiedził Zamek z parkiem" 20 VII 1891 - "hrabina przyjechała z Paryża i zwiedziła winnice" 1891 "zbieranie gniazd gąsienic z dębów" 21 XI 1891 - "walne spotkanie 100 ogrodników dworskich w Hotelu Berlińskim w Poznaniu" 31 XI 1892 "pani hrabina wyjechała do Paryża" 27 XII 1892 - "wożono lód do lodowni" 1892 rok - "pytano, czy przejmę inspekcję nad ogrodami w Kwilczu" 10 X 1894 - "ostatnim pociągiem przybyła pani Działyńska do Gołuchowa".
Warto dodać, że Adam Kubaszewski jest autorem projektu Ogrodu Jordanowskiego w Pleszewie.
Rysunek z książki Andrzeja Gulczyńskiego "Ogród Jordanowski, dom parafialny i ogrody działkowe"
Nagrobek Adama Kubaszewskiego i jego żony znajduje się na cmentarzu parafialnym w Gołuchowie.
W lipcu 2020 roku Ewa Szpunt przekazała Ośrodkowi Kultury Leśnej nieznane listy hrabiego Jana Działyńskiego do pierwszego gołuchowskiego ogrodnika Jana Falkowskiego. Zarówno listy Działyńskiego jak i rękopisy Adama Kubaszewskiego były w posiadaniu Franciszki i Antoniego Kielińskich z Brzezia – pradziadków Ewy Szpunt – córki Stefana Łagodzińskiego.
Pisałam już o tym na blogu: Nieznane listy Jana Działyńskiego
Irena Kuczyńska