Irena Kuczyńska
Na Murze Pamięci w Pleszewie zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca urodzonego w Pleszewie doktora Wiktora Tomaszewskiego, wykładowcę na Polskim Wydziale Lekarskim w Edynburgu, twórcę pierwszego polsko-angielskiego i angielsko-polskiego słownika lekarskiego, odznaczonego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Absolwent Staszka
Kilka dni temu otrzymałam zaproszenie na uroczystość zaplanowaną na najbliższą sobotę. Postanowiłam wybrać się pod pleszewską farę, gdzie w sobotę ma być odsłonięta tablica upamiętniająca wybitnego syna ziemi pleszewskiej, urodzonego w 1907 roku w Pleszewie, absolwenta Liceum im. St. Staszica w Pleszewie, który egzamin dojrzałości zdawał w 1925 roku czyli 100 lat temu. Właśnie wtedy odbywała się w „Staszku” pierwsza matura. Wśród 9 abiturientów był Wiktor Tomaszewski. Dwa lata wcześniej egzamin zdawali uczniowie, którzy dwa ostatnie lata nauki robili na kursach eksternistycznych.
Msza św. i tablica
W programie sobotniej uroczystości jest msza św. o godzinie 13.00 w kościele Ścięcia św. Jana Chrzciciela, po niej nastąpi odsłonięcie tablicy na Murze Pamięci, którą fundują członkowie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej. Na 15.00 zaplanowano w ratuszu wystąpienia okolicznościowe burmistrza Arkadiusza Ptaka, bratanka Wiktora Tomaszewskiego – Tadeusza, Izabelli Brodzińskiej – Polsko – Szwedzkiego Towarzystwa Kulturalnego w Edynburgu, Leszka Wieciecha – konsula RP w Edynburgu w latach 1995 – 1999.
Koncert
Uroczystość odbywa się pod patronatem prof. dr Zbigniewa Krasińskiego – rektora Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Tego samego dnia o godzinie 18.00 w Ośrodku Kultury Leśnej odbędzie się koncert Orkiestry Wielkopolskiej Izby Lekarskiej „Operacja Muzyka” pod dyrekcją Dobrochny Martenki.
Kim był Wiktor Tomaszewski
Pod farą przy Murze Pamięci – spotkałam dyrektora Muzeum Regionalnego Adama Staszaka, którego poprosiłam o kilka ważnych faktów z życia wybitnego pleszewianina dr. Wiktora Tomaszewskiego.
O Wiktorze Tomaszewskim można przeczytać bardzo obszerną notatkę na Wikipedii TUTAJ
WIKIPEDIA
Wiktor Tomaszewski rodził się w Pleszewie w 1907 roku, tu skończył szkoły, zdał egzamin dojrzałości po którym wstąpił na wydział lekarski Uniwersytetu Poznańskiego. Ukończył ją z tytułem doktora wszech nauk lekarskich. Pracując, studiował filozofię i psychologię. Prowadził wykłady z anatomii człowieka, badał wpływ tlenu i dwutlenku węgla na organizm ludzki. Przed samą wojną uzyskał doktorat, był też najmłodszym docentem w zakresie chorób wewnętrznych na Uniwersytecie Poznańskim. Wybuch wojny zastał go w Stanach Zjednoczonych a statek, którym podróżował zawinął do Anglii. Od 1941, w stopniu kaprala podchorążego, pełnił służbę Polskim Wydziale Lekarskim[2], który powstał pod kierunkiem prof. Antoniego Jurasza przy Uniwersytecie w Edynburgu. Opracował tam pierwszy polsko-angielski i angielsko-polski słownik lekarski. Był jednym z pionierów stosujących fotografię luminescencyjną dla celów medycznych[1]. Do końca życia mieszkał w Edynburgu ale na miejsce wiecznego spoczynku wybrał Pleszew. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu przy ul. Kaliskiej.
W Roczniku Pleszewskim
O doktorze Wiktorze Tomaszewskim można też poczytać w „Roczniku Pleszewskim” artykuł autorstwa Tadeusza Tomaszewskiego pt. Wybitny Pleszewianin – Wiktor Tomaszewski lekarz, uczony, społecznik
Niżej początek artykułu
Dr Wiktor Tomaszewski jest umiłowanym obywatelem miasta Edynburga, który
„przybył, zobaczył i zwyciężył”.
On przez pół wieku jako lekarz służył ofiarnie współmieszkańcom i przez cały ten
czas był sercem oddany swej umiłowanej ojczyźnie – Polsce.
…Uznany i ceniony przez środowisko lekarskie i pacjentów. Bardzo dobrze rozu-
miał kruchość istoty ludzkiej odwiedzając swoich pacjentów w zaułkach starego miasta
i rejonach, w których mieszkają ludzie niezamożni. On niósł pomoc cierpiącym kiedy
rozwój medycyny spowodował, że jedne z chorób stały się całkowicie uleczalne, lecz tym
w samym czasie inne zaczęły dominować i to nie tylko te, które dotykają osób starszych.”
Słowa te wypowiedział w laudacji profesor Carins Atkin dziekan Wydziału Medycz-
nego Uniwersytetu Edynburskiego podczas nadania doktoratu honoris causa memu zacnemu
stryjowi Wiktorowi Tomaszewskiemu.
To właśnie wtedy po raz pierwszy w historii Uniwersytetu Edynburskiego tj. od
roku 1582 tak podniosłej rangi uroczystość była otwierana przez katolickiego arcybiskupa,
a nie jak jest w zwyczaju w starych uniwersytetach brytyjskich przez duchownego prote-
stanckiego. Trzeba tutaj nadmienić, że inicjatywa zaproszenia jego ekscelencji Arcybiskupa
st. Andrews i Edynburga Keith O’Brien’a wyszła od władz uniwersytetu. Chciano tym
gestem uświetnić uroczystość, gdyż nadawano doktorat honorowy lekarzowi katolikowi,
którego bardzo ceniono i poważano. Okoliczności te są dodatkowym powodem, by stwier-
dzić, że była to niezwykła uroczystość…. cd. TUTAJ
Krewni
Przy okazji wspomnę o powiązaniach doktora Wiktora Tomaszewskiego z inną zacną pleszewską rodziną – Misiaków – właścicieli Fabryki Mebli Stylowych przy ul. Sienkiewicza. Zofia Misiakówna wyszła za mąż za mecenasa Tomaszewskiego a Tadeusz Tomaszewski – jest siostrzeńcem wybitnego pleszewianina i będzie o nim mówił podczas spotkania w pleszewskim ratuszu. Zwróciła mi na to uwagę Maria Jolanta Hajdasz – Wiszniewska, która z babcią odwiedzała państwa Tomaszewskich.
Na Murze Pamięci, który powstał z inicjatywy ks. prałata Henryka Szymca – proboszcza parafii Ścięcia św. Jana Chrzciciela jest też tablica upamiętniająca wybitnego pleszewianina ks. Kazimierza Niesiołowskiego – proboszcza parafii przez pół wieku. We wspomnieniach bratanka można przeczytać, że proboszcz był częstym gościem w domu państwa Tomaszewskich.
Irena Kuczyńska