Muzeum Pontewedra w Hiszpanii zwróci Polsce dwa XV- wieczne obrazy autorstwa flamandzkiego artysty Dierica Boutsa, które należały do kolekcji Izabeli z Czartoryskich - Działyńskiej z Gołuchowa. Dwa obrazy z galicyjskiego muzeum Pontevedra wrócą do Polski po 76 latach - Facebook/Deputación Pontevedra
Oba obrazy, który pierwotnie stanowiły dyptyk religijny, zostały zrabowane w czasie II wojny światowej przez nazistów i trafiły do Hiszpanii. Jest szansa, że wrócą do Polski. Ale czy do Gołuchowa?
Kierownik Zamku Czartoryskich w Gołuchowie Paulina Vogt – Wawrzyniak potwierdza radiu Centrum, że obrazy „Dolorosa” (Matka Bolesna) i „Ecce Homo” (Oto Człowiek) do 1939 roku wisiały w niewielkim pomieszczeniu kredensu na I piętrze gołuchowskiego Zamku, co dokładnie widać na przedwojennych zdjęciach zamkowych wnętrz.
Przed wybuchem II wojny – w czerwcu 1939 roku Maria Ludwika Czartoryska wywiozła część zbiorów do pałacu w Warszawie przy Kredytowej 12.
18 skrzyń ze zbiorami zamurowano w piwnicach, 9 obrazów powieszono na ścianach pałacu. Wśród nich te dwa.
W 1941 roku Niemcy gołuchowską kolekcję zrabowali i zmagazynowali, razem z innymi grabionymi w Polsce dziełami sztuki, w budynku Muzeum Narodowego w warszawie. W czasie powstania warszawskiego wywieziono eksponaty do Zamku Fischhorn w Austrii.
Po wojnie dzieła grabiono dalej, trafiały na aukcje. Gołuchowski dyptyk znalazł się w Hiszpanii, w 1973 kupił go kolekcjoner. W 1994 nabyło je Muzeum Pontewerda.
Wiosną tego roku obrazy zostały zlokalizowane w Hiszpanii przez Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych. Muzeum otrzymało z polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego informację, że obrazy pochodzą ze zrabowanej kolekcji Czartoryskich.
Okazało się, że dyrektor Muzeum Pontewedra – Juan Manuel Rey nie znał losów obrazów. Potwierdził, że je zwróci, ale jeszcze w styczniu będą wyeksponowane na wystawie poświęconej „grabieży dzieł sztuki w czasie wojny”.
Potem pewnie obrazy wrócą do Polski, ale czy do Gołuchowa? Tego nie wiadomo. Większość odzyskanych eksponatów z kolekcji Czartoryskich znajduje się w Krakowie, Warszawie, Poznaniu.