Kraina żelaznych domów w powiecie pleszewskim

Avatar photoIrena Kuczyńska27 grudnia 20162min
15723850_10210262687297269_171284048_n-e1482926731679.jpg

W czasie świąt Bożego Narodzenia  roku 2016 dotarłam do Nowolipska – wioski położonej na skraju Puszczy Pyzdrskiej. Szukałam domów z rudy darniowej.

Przy drodze do centrum wsi, w dzielnicy ,,Krępe” , stał reliktowy ,,dom z żelaza”. Takie domy stawiali  osadnicy z Holandii, potem także z Niemiec,  których już w XVIII wieku zaprosił do Polski król Stanisław August Poniatowski, aby  zagospodarowywali i zasiedlali  bagienne obszary nad Prosną i Wartą.

W roku 1827 Olędrzy zalożyli Holendry Nowolipskie i Holendry Józefowskie. Nowolipsk to wieś rozproszona. Jeśli, tak jak w Wierzchach (gm. Gizałki) zadaniem osadników była melioracja i osuszenie terenów zalewowych, zabudowania stawiane były na wzniesieniach, do których usypania wykorzystywano ziemię z wykopów pod kanały i stawy melioracyjne.

W pobliżu sadzono topole i wierzby, których zadaniem było „spijanie” nadmiaru wód i zatrzymanie lodów spływających rzeką podczas roztopów. To, co zarówno w Wierzchach, gdzie  jak i w Nowolipsku, wzbudza do dziś największy podziw to rodzaj materiałów budowlanych, z których stawiali budynki mieszkalne i gospodarcze.

Na niespotykaną wcześniej skalę, stosowali w budownictwie darniową rudę żelaza, którą wydobywano spod darni traw w pobliżu zabudowań. Był to materiał tani i łatwo dostępny. I bardzo wytrzymały, o czym świadczą budynki, które dotrwały do naszych czasów.

Niestety, ta na ,,Krępem” w Nowolipsku się rozpada na naszych oczach. Więcej szczęścia miał budynek na drugim końcu  Nowolipska. Odnowiony, pokryty nową strzechą, jest pamiątką po ludziach, którzy tu przybyli i  pozostali. W centrum wioski, przy figurze, była oczywiście szopka. Naprzeciwko, na starym domu znajduje się mapa turystyczna, zachęcająca do zwiedzania okolic.

 

15749766_10210262687257268_135614789_n
15727009_1347750368602493_5239189370991699612_n
15726205_1347750388602491_8296691437028927299_n
15697228_1347750398602490_4345244708903393592_n
Kraina zelaznych domów

 


Info Pleszew - Irena Kuczyńska - logo


© 2022 – Info Pleszew – Irena Kuczyńska