Spacer po grobach zmarłych profesorów i pracowników pleszewskiego liceum

Irena Kuczyńska1 listopada 202325min
Ludzie żyją tak długo, dopóki pamięć o nich trwa. W ostatnim roku pożegnaliśmy polonistkę Danutę Blandzi i dyrektora szkoły Andrzeja Szymańskiego. Podpowiadam, gdzie znajdziecie groby zmarłych profesorów pleszewskiego liceum.
395822387_798293975642588_1663382942923174431_n.jpg

 

Wszyscy wspomniani  przeze mnie Zmarli, pracowali w tym budynku Liceum Ogólnokształcącego im. St. Staszica

To od Andrzeja Szymańskiego rozpoczynam moje wspomnienia i tegoroczną wędrówkę po grobach. Długoletni dyrektor Liceum im. St. Staszica w Pleszewie, nauczyciel historii, humanista, regionalista, prezes Pleszewskiego Towarzystwa Kulturalnego spoczął na cmentarzu przy kościółku św. Floriana obok ojca Antoniego – nauczyciela historii w pleszewskim liceum, dyrektora, który swoją pasję przekazał synowi. W grobie pochowana jest też mama Andrzeja, żona Antoniego. Nagrobek znajdziemy z lewej strony przy głównej cmentarnej alei.

Odszedł Andrzej Szymański dyrektor liceum, społecznik, regionalista, pleszewianin z wyboru

Na tymże cmentarzu miejsce wiecznego spoczynku znalazła też profesorka pleszewskiego liceum w latach 20. i 30. XX wieku – Jadwiga Kościńska. Uczyła m.in. języka francuskiego,  niemieckiego i gimnastyki

W bocznej alejce przy kościółku św. Floriana znajduje się też grób Józefa Żuchowskiego, który w latach 70. i 80. pełnił funkcję lekarza szkolnego. Stanowił część społeczności szkolnej, leczył uczniów i nauczycieli. I wielu osobom bardzo pomógł. Przy Jego grobie też się zatrzymuję, ilekroć nawiedzam cmentarz.

Tymczasem przenosimy się na najstarszy w Pleszewie cmentarzu przy ul. Kaliskiej . Od kilku miesięcy wszystkie groby można znaleźć w przestrzeni wirtualnej – TUTAJ . Wystarczy kliknąć i znaleźć na wirtualnej mapie wszystkie groby. Ruszajmy zatem.

W głównej alei, kilka kroków od bramy głównej, spoczywa ks. Stanisław Herwardt, który do historii pleszewskiego liceum, przeszedł jako pierwszy dyrektor po odzyskaniu niepodległości. Obok, od kwietnia 2018 roku, spoczywa ks. kanonik Eugeniusz Nowak – prefekt pleszewskiego liceum na przełomie lat 60. i 70. XX wieku.

Czytaj: Ks. prałat Eugeniusz Nowak wrócił do Pleszewa

Przy kwaterze księży odbijamy w pierwszą alejkę w lewo. Po przejściu kilku kroków, dojdziemy do grobu Marii i Władysława Jachowskich. Prof. Jachowski był przez wiele lat dyrektorem Alma Mater Pleseviensis. Słynął z niezwykłej surowości, ale przez licealistów wspominany z szacunkiem. Mi znany tylko z opowiadań.

Kiedy w 1972 roku rozpoczynałam swoją 32 – letnią przygodę z pleszewskim liceum, w szkole zastałam wdowę po dyrektorze prof. Marię Jachowską – nauczycielkę języka francuskiego. Bywałam zapraszana przez panią Marię. Wiele jej zawdzięczam. To Ona, między innymi, wprowadziła mnie w pleszewskie środowisko. Elegancka, zdystansowana, uśmiechnięta, prawdziwa dama. Uczyła języka francuskiego w mojej klasie 1E.

Cztery groby dalej znajdziemy grób prof. Aleksandry Nafalskiej – nauczycielki języka rosyjskiego w latach 60. i 70. Pani Nafalskiej, po której przejęłam lekcje języka rosyjskiego, poświęciłam oddzielny post

Więcej: .Wspomnienie o Aleksandrze Nafalskiej


Niedaleko został pochowany, w 2022 roku, prof. Stanisław Chorodeński – nauczyciel fizyki na przełomie lat 60. i 70. Mijamy grób pani Nafalskiej i dochodzimy do alejki biegnącej wzdłuż opłotowania. Wystarczy zawrócić ku ulicy Kaliskiej, przejść parę kroków i z lewej strony znajdziemy grób pana Chorodeńskiego.

 

Tymczasem wracamy w główną cmentarną aleję i kierujemy się w głąb nekropolii. Mijamy krzyż.  Od niedawna, w okazałym grobowcu, spoczywa prof. Stanisław Bródka z żoną Marianną. W 1972 roku  zastępca dyrektora szkoły, nauczyciel historii, języka łacińskiego. Ten niezwykły człowiek, więzień obozów koncentracyjnych, cieszył się wielką sympatią swoich uczniów. Dla młodych nauczycieli był wzorem prawdziwego “belfra z klasą”. Prof. Bródka jest autorem kilku artykułów historycznych.

 

Nieco dalej, z prawej strony, odnajdujemy grób prof. Teodora Krawczyka – nauczyciela fizyki w liceum, a potem nauczyciela mechaniki w technikum mechanicznym na Zielonej. Teodor (bo byliśmy ze sobą po imieniu) był człowiekiem renesansu. Interesowało go wiele dziedzin nauki. Zadawał uczniom zadania do rozwiązania z fizyki w języku rosyjskim. Był duszą każdego towarzystwa i wszystkich zjazdów absolwentów. Zmarł podczas wycieczki rowerowej, blisko swojej szkoły na Zielonej.

 

Idziemy dalej. Prawie na końcu głównej alei, z lewej strony, znajduje się grobowiec rodziny Miszke. Spoczywa w nim  prof. Tadeusz Miszke z żoną i córkami. W roku 1972 profesor był już nauczycielem emerytowanym, ale do szkoły przychodził, bo nadal prowadził chór szkolny i w czasie przerw zwoływał chórzystów. Śpiew był jego pasją, chociaż uczył matematyki. Mówiono, że jeśli ktoś umiał śpiewać, to zawsze mógł liczyć na lekkie przymrużenie oka na matematyce.

 

Na samym końcu starej części cmentarza, z prawej strony, jest  grobowiec państwa Wrocławków. Prof. Józef Wrocławek uczył w liceum biologii w latach 60. Znałam Go tylko z opowiadań.


Tymczasem skręcamy  w prawo i kierujemy się do ostatniego rzędu grobów przy parkanie i zawracamy. Teraz kierujemy się ku ulicy Kaliskiej. W tej kwaterze spoczywa kilku profesorów pleszewskiego liceum. Znajdujemy tam grób prof. Mariana Wolniaka, czyli poczciwego “Gnomona”, który woził licealistów na wycieczki po Polsce. A każda była perfekcyjnie przygotowana i była taką lekcją geografii w terenie.

 

 

Prof. Wolniak pracował w szkole prawie 40 lat. Sympatyczny, uśmiechnięty, zafascynowany swoją pracą i chyba pierwszy w Pleszewie regionalista. Swoje felietony z dziejów Pleszewa zamieszczał w “Gazecie Pleszewskiej”, która powstała w 1990 roku. Osobiście dużo profesorowi Wolniakowi zawdzięczam. Nauczyłam się od Niego profesjonalnego prowadzenia wycieczek, z których uczeń miał jak najwięcej wynieść.

Początki “Gazety Pleszewskiej”

Niedaleko jest grób prof. Józefa Bekera – nauczyciela wychowania fizycznego i przysposobienia obronnego, organizatora obozów, wycieczek. To on ćwiczył musztrę przed pochodami pierwszomajowymi. Z sentymentem Go wspominam. Wzbudzał respekt ale był otwarty na uczniów i młodych nauczycieli. Zwykle przebywał w swoim kantorku z prawej strony od wejścia do budynku szkoły (teraz tam jest sekretariat) .

 

Zmierzając w kierunku ulicy Kaliskiej, z prawej strony,  znajdujemy grób prof. Genowefy Mroczkowskiej, która spoczywa razem ze swoimi rodzicami. Uczyła języka francuskiego, stąd przezwiska “Madame” albo “Bonżura”. Uczniowie się Jej bali, bo była bardzo wymagająca. W swoim domu (stał przy ul. Kaliskiej, tam gdzie teraz jest LIDL) miała piękne gdańskie meble i bardzo bogaty księgozbiór. Kilka starych XIX – wiecznych książek otrzymałam od pani Mroczkowskiej. Lubiła mnie, bywałam w Jej domu. Miała charakter i swoje  zdanie na każdy temat.

 

Czasem, kiedy było więcej zeszytów z klasówkami do przeniesienia do domu, czy przyniesienia z domu do szkoły, po panią profesor przychodziła panna Róża, która pomagała Jej w prowadzeniu gospodarstwa. Prywatnie wiem, że panie były bardzo zaprzyjaźnione.

Najbliżej ogrodzenia cmentarza od ul.Kaliskiej spoczywa prof. Kazimiera Kubacka nauczycielka geografii, języka francuskiego w pleszewskim liceum, działaczka PCK, przez swoich uczniów wspominana jako surowa i wymagająca ,,mała Kazia”.

Nagrobek rodziny Kubackich przed “renowacją”

Niestety, podczas “renowacji” stylowy (zabytkowy) grobowiec państwa Kubackich (ojciec Teodor był znanym pleszewskim lekarzem a mama Aniela siostrą pierwszego pleszewskiego starosty Artura Szenica) zlikwidowano. Na jego miejscu ustawiono nowy nagrobek. Dobrze, że w Warszawie na Powązkach ratuje się stare grobowce, zamiast stawiać nowe.

Nowy nagrobek rodziny Kubackich

Na cmentarzu parafialnym  przy ul. Kaliskiej spoczywa też  prof. Lubomira Radomska – nauczycielka geografii i wychowania fizycznego w latach 50., 60. i bibliotekarka w latach 70. Ja ją pamiętam już jako nauczycielkę emerytowaną, ale niezwykle sympatyczną i otwartą.

Na tym cmentarzu jest też grób  pani Markiewiczowej – kultowej woźnej z lat 50. 60. kiedy jeszcze paliło się w piecach.  Także  Anna Lisowska – Uzarowicz – razem  z mężem Józefem (woźnym) spoczywa przy ul. Kaliskiej.

Żegnamy cmentarz parafialny przy ul. Kaliskiej, którego historię, podobnie jak innych pleszewskich nekropolii,  można przeczytać TUTAJ

Profesorowie Liceum im. St. Staszica w Pleszewie    spoczywają też na Cmentarzu Komunalnym. Jako pierwszy został tu pochowany prof. Jan Piasecki.
W 1972 roku był dyrektorem szkoły, to on przyjmował mnie do pracy. “Jachu” był nowatorem, wprowadzał nowoczesne  metody nauczania. To on rozbudował stary budynek, dzięki czemu, od 1972 roku  nie było lekcji po południu, bo wszyscy mieścili się na jednej zmianie.

Na komunalnym, w alejce z lewej strony, spoczywa prof. Dorota Trzęsicka – nauczycielka fizyki. Przyszła do pracy rok po mnie, miałyśmy dzieci w tym samym wieku. Spokojna, opanowana, niekonfliktowa, lubiana przez uczniów i kolegów. Dorota była nie tylko koleżanką z pracy, była też moją przyjaciółką. Spotykałyśmy się na rodzinnych imprezach. Jej śmierć wstrząsnęła nie tylko mną ale całą społecznością liceum. Odeszła przedwcześnie. Miała zaledwie 50 lat.  Zostało w pokoju nauczycielskim puste miejsce przy stole.

W sierpniu 2023 roku, kilka grobów dalej, została pochowana prof. Danuta Blandzi – polonistka – osoba bardzo mi bliska, wychowawczyni mojego syna. Danutę żegnałam w kościele Matki Boskiej Częstochowskiej.

Wspomnienie o Danucie Blandzi – nauczycielce pleszewskiego liceum

Niedaleko grobów obu pań  znajdujemy  miejsce wiecznego spoczynku  prof. Heliodora Kwiecińskiego. Uczył techniki w latach 60. i 70. W fartuchu, z nieodłączną fajeczką (którą odkładał w czasie lekcji), był typem “starego belfra”, który budował relacje z uczniami, zachowując dystans.

W tej okolicy, w pobliżu Alei Zasłużonych, pochowana została Dorota Czaplicka – dyrektorka pleszewskiego liceum w latach 2005 – 2006.

W styczniu 2021 roku, na cmentarz komunalny, odprowadziliśmy prof. Eugeniusza Liskowskiego – nauczyciela przysposobienia obronnego. Genek spoczął w nowej kwaterze cmentarnej, po lewej stronie.

Wspomnienie TUTAJ

Przechodzimy na drugą stronę głównej alei cmentarnej. Z prawej strony, w bocznej alei,  znajdujemy grób Marii i Edwarda  Borowczyków, dobrych duchów  szkoły przy ulicy Poznańskiej 36. Pana Edwarda – woźnego, na pewno z wielką sympatią wspominają kolejne pokolenia licealistów. Podobnie jak panią Marię – która w szkole sprzątała, gotowała kawę. Kiedy w 1972 roku przyszłam do pracy, pan Edward był w sile wieku i ogarniał w szkole wszystko, łącznie z paleniem w piecu od centralnego ogrzewania. Uśmiechnięta pani Maria nie raz pomagała uczniom w trudnych życiowych sytuacjach.

Na cmentarzu komunalnym spoczywa też  Zdzisława Matulewicz, która w latach 60. i 70. pracowała w sekretariacie szkoły.  Była jej częścią, znała wszystkich uczniów i nauczycieli. W latach 80. spotkałyśmy się w pleszewskim szpitalu w jednej sali chorych. Wtedy zbliżyłyśmy się do siebie. Pani Zdzisia -była siostrą prof. Lubomiry Radomskiej.

Niedaleko Pleszewa, na cmentarzu parafialnym przy kościółku w Brzeziu,  spoczywają  Ludmiła i Antoni Jabczyńscy. Prof. Jabczyńska uczyła języka polskiego, prof. Jabczyński – matematyki, fizyki i chemii. Śp. Ludmiła  Jabczyńska, wkrótce po moim przybyciu do pleszewskiego liceum, odeszła i objęła  stanowisko dyrektorki Domu Dziecka. Ale pozostawiła po sobie opinię nauczycielki wymagającej wobec uczniów. Pana profesora znałam bliżej, pracowaliśmy razem jeszcze kilka lat. Sympatyczny, otwarty na uczniów “Antek” , pozostał w licznych anegdotach szczególnie z lekcji chemii. Chętnie podpowiadał młodszej koleżance, jak sobie radzić z dorastającymi nastolatkami.

W Kuczkowie na cmentarzu znajduje się  grób  prof. Tadeusza Kończaka – nauczyciela biologii, który spędzał w szkole całe dnie i był mistrzem,  jeśli chodzi o rozpoznawanie wszelkiego rodzaju roślin w parku czy w lesie. Zawsze Go ceniłam, ale raz mnie zaskoczył, kiedy na wycieczce do Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie przy popiersiu Adama Mickiewicza, zaczął recytować “Pana Tadeusza” I to nie tylko “Inwokacje” czy “Koncert Jankiela”. Mógł mówić i mówić… Czasem w drodze do Ostrowa Wlkp. zatrzymuję się, na grobie dla mnie “Tadzia”, dla uczniów “Konia” i polecam dobremu Bogu Jego duszę.

W Kucharach na cmentarzu znajdziemy grób prof. Antoniego Foligowskiego – nauczyciela zajęć praktyczno – technicznych w pleszewskim liceum w latach 70. “Antek” był kolegą Tadeusza Kończaka. Wesoły, otwarty, sympatyczny człowiek. Był jednym z tych, którzy przyjęli chętnie młodą koleżankę do profesorskiego grona.

Na cmentarzu w Żegocinie, w swojej rodzinnej parafii, spoczywa  prof. Helena Praga. Przyszłyśmy do pracy razem w 1972 roku. Uczyłyśmy w równoległych klasach, spotykałyśmy się towarzysko. Razem pojechałyśmy na wycieczkę do Norwegii. Pół roku później Helenka zmarła. Kiedy tylko skończyła pracować i przeszła na emeryturę, odezwała się choroba. Ucząc matematyki, prof. Praga, umiała zdobywać sobie serca uczniów.

Na tym samym cmentarzu leży przedwcześnie zmarły  prof. Waldemar Mizerny – nauczyciel języka niemieckiego, prywatnie siostrzeniec prof. Pragi. Był naszym uczniem, “chłopakiem z gitarą”, mógł jeszcze żyć…

W Broniszewicach na cmentarzu parafialnym przy kościółku św. Michała Archanioła “na dołku”, niedaleko wejścia na cmentarz,  jest grób prof. Stefana Pawlaka – nauczyciela języka rosyjskiego i historii w latach 60. Uczyliśmy razem niedługo, ale wspominam Go z sympatią.

Do rodzinnego Turku powrócili po śmierci  Lidia i Andrzej Kuligowie. Prof. Lidia Kulig uczyła biologii. Miała gabinet biologiczny naprzeciwko mojej klasy nr 36. Miała rękę do olimpijczyków. Andrzej Kulig był dyrektorem szkoły i nauczycielem historii. Był życzliwym człowiekiem. W trudnych czasach stanu wojennego, potrafił obronić swoich nauczycieli przed utratą pracy. Państwo Kuligowie zdali swój egzamin życiowy nie tylko jako nauczyciele, ale też  jako rodzice, teściowie i dziadkowie. I za to także Ich podziwialiśmy. Byli po prostu dobrymi ludźmi.

Na cmentarzu parafialnym w Jarocinie spoczywa prof. Waltraud Regulska, która w latach 70. uczyła w pleszewskim liceum języka niemieckiego. Wspominam “Walę” z wielką sympatią.

Na cmentarzu parafialnym w Ociążu jest grób  prof. Alicji Ratajowej. W latach 70. i 80. uczyła języka polskiego w pleszewskim liceum. Pracowałyśmy razem także na drugiej zmianie w klasach dla pracujących. Pani Alicja udzieliła mi wielu cennych życiowych wskazówek. Niektóre bardzo mi się przydały.

We Wróblewie, w pow. sieradzkim, na parafialnym cmentarzu, znajdziemy grób prof. Kazimierza Wypuszcza – nauczyciela matematyki w latach 70. i 80. Przystojny, zdystansowany, kulturalny, otwarty na uczniów i kolegów.

Na cmentarzu parafialnym w Czarnkowie w listopadzie 2017 roku spoczęła prof. Krystyna Czaplewska  – nauczycielka języka polskiego w pleszewskim liceum w latach 70. i 80.

Napisałam o Krystynie TUTAJ

W marcu 2018 roku odeszła prof. Janina Łuniewska – nauczycielka biologii i chemii w pleszewskim liceum w latach 70. Jej grób znajduje się na Cmentarzu Komunalnym w Kaliszu. W czasie kiedy pracowała w pleszewskim liceum, uczennicami były trzy jej córki. Bardzo ciepło wspominam panią profesor, Jej męża i ich otwarty dom.

 

Dzisiaj na grobach moich zmarłych kolegów – profesorów i pracowników pleszewskiego liceum płoną znicze i płaczą anioły. Jeśli dzięki mojemu artykułowi ktoś sobie o Nich przypomni, to znaczy, że moje pisanie ma sens. Wszak ludzie umierają dopiero wtedy, kiedy już nikt o Nich nie pamięta.

AKTUALIZACJA 1 listopada 2023

Czytaj też:
Nauczyciele pleszewskiego liceum we wrześniu 1972 roku

Pierwsza matura w pleszewskim gimnazjum