Stanisław Małyszko odznaczony za historyczne książki o Wielkopolsce

Uhonorowanie pleszewianina najwyższym odznaczeniem wojewódzkim, miało miejsce podczas promocji najnowszej książki Stanisława Małyszki „Drewniane kościoły w Kaliszu i powiecie kaliskim”.

Czytaj: Stanisław Małyszko zna wszystkie dwory, pałace, kapliczki…

Drewniane tańsze od murowanych

Książka a właściwie liczący 190 stron album, formatu A-4, zawiera informacje o 15. drewnianych kościołach w powiecie kaliskim. Tyle ich przetrwało, może dlatego, że  kościoły drewniane były tańsze od murowanych a Puszcza Pyzdrska była w zasięgu ręki ? Na miejscu starych kościołów, nadgryzionych zębem czasu, bądź zniszczonych przez pożary, budowano nowe, także drewniane.  Autor podkreśla, że w Imperium Rosyjskim, ukaz carski zabraniał budowy kościołów. Ale fakt, że przetrwały, może świadczyć o tym, że były budowane solidnie i z dobrego materiału. Zwłaszcza, że w innych częściach Kongresówki, drewniane kościoły nie przetrwały – podkreśla autor książki.

Najstarszy z czasów Jagiellonów

Najstarszy z opisanych kościołów znajduje się w Blizanowie – jego wiek datowany jest na 1532 rok czyli czasy króla Zygmunta Starego i królowej Bony. Jest on też jednym z najstarszych  drewnianych kościołów w Wielkopolsce i chociaż był wielokrotnie remontowany, to korpus główny pochodzi z roku 1532.

Najmłodszy kościółek a właściwie kaplica w Krzyżówkach gm. Koźminek, została zbudowana w latach 40. XX wieku, na miejscu kościoła rozebranego w czasie okupacji.
13 pozostałych kościołów: w Borkowie Starym, Godzieszach Wielkich, Lipem, Kosmowie, Tłokini Kościelnej, Piątku Wielkim, Pamięcinie, Rychnowie, Strzałkowie, Zbiersku, w Zborowie i w Kaliszu na Zawodziu pobudowano w przeważnie XVIII wieku.

Zdjęcia, mapy, rzuty

Książka  Stanisława Małyszki jest  bogato ilustrowana, zawiera historię kościoła od początku miejscowości, w której jest. Znajdujemy tu też szczegółowy opis wyposażenia z ołtarzami, obrazami, relikwiarzami, wotami, ambonami, chrzcielnicami, malowidłami ściennymi. Oprócz aktualnych zdjęć świątyń, album zawiera  też fotki z okresu międzywojennego. Znajdziemy w książce rzuty kościołów, rysunki, mapy z archiwum Wojskowego Instytutu Geograficznego z lat 1935/1936, na których zaznaczono zabudowania.

Pieśni, modlitwy i legendy

Ale nie tylko dzieje kościoła jako budowli zostały przez Stanisława opisane. Świątynia to miejsce, wokół którego tętni życie kolejnych pokoleń.

Są zatem w książce także dzieje parafii, miejscowości, w której kościół stoi oraz opisy życia parafian, ich zwyczajów, modlitw, które przetrwały wieki ale też legend. Jedna z nich mówi o wydarzeniu, do którego  miało dojść w Zborowie. Dzieci  bawiące się w roki sądowe, miały powiesić kolegę. Dla zabawy, za karę. Legenda mówi, że odżył, a fakt ten uwiecznia polichromia na sklepieniu bazyliki na Jasnej Górze. Jest też legenda związana z św. Wojciechem i kościołem na Zawodziu.

25 lat zbierania materiałów

Na pytanie, od kiedy zbierał materiały do napisania książki tak bogatej w fakty, daty, scany, zdjęcia, historyk mówi, że od połowy lat 90. czyli odkąd zaczął pracę nad wydawnictwem „Majątki wielkopolskie – powiat kaliski”. Wtedy po raz pierwszy w czasie badań w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku, przejrzał XVIII – wieczną dokumentację, oczywiście w języku łacińskim.

Wystarczy nazwisko Małyszko

Wydaniem książki zajęła się prezes Stowarzyszenia Nasze Kaliskie Alicja Łuczak, która pozyskała na to dotację z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Dołożył się starosta kaliski Krzysztof  Nosal oraz wójtowie gmin, na terenie których są zlokalizowane drewniane kościółki. Samo nazwisko Stanisława Małyszki gwarantowało, że wydawnictwo będzie miało charakter popularno – naukowy i odpowiedni poziom.

Zasłużony dla Wielkopolski

Spotkanie w starostwie kaliskim połączone z promocją  najnowszej książki pleszewianina było okazją do uhonorowania go za zgłębianie historii Wielkopolski i jej promowanie. Najwyższe odznaczenie Za zasługi dla Województwa Wielkopolskiego wręczył Stanisławowi Małyszce wicemarszałek Krzysztof Grabowski w asyście radnej Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Marzeny Wodzińskiej. Starosta Powiatu Kaliskiego Krzysztof Nosal wręczył mu Odznakę Honorową Szlaku Drewnianych Kościołów Ziemi Kaliskiej.

Czytaj też: Stanisław Małyszko zasłużony dla gminy Gołuchów

W krainie pamięci ze Stanisławem Małyszko

Duma Lipego

Przydrożna pobożność

Majątki Wielkopolskie – powiat krotoszyński

Małe wioski z ciekawą historią

Nagrody otrzymali też artyści, którzy w ramach projektu „Drewniane kościoły w Kaliskiem opisane i opublikowane” i warsztatów plenerowych,  malowali drewniane kościoły w powiecie kaliskim.